Lezing de Vonder De Teutenhandel

Lezing de Vonder 50 jaar: Rooms-katholieke wederopstanding na 1850

• Spreker: Wies van Leeuwen
• Datum: donderdag 17 november 2022
• Locatie: De Ruchte OF Centraal
• Adres: Laan ten Roode 71, Someren OF Wilhelminaplein 3
• Aanvang: 20:00 uur
• Toegang: iedereen is welkom, na aanmelden
• Kosten: € 5 per persoon, voor leden van De Vonder gratis

Wies van Leeuwen komt spreken over de invloed van de katholieke herleving op de bouwkunst en beeldende kunst. kerk. De katholieken, die sinds de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden stelselmatig waren achtergesteld ten opzichte van de protestanten, begonnen rond 1850 aan een periode van emancipatie. Er kwamen meer vrijheden voor katholieken.Daarnaast ontwikkelt de kerk zich steeds meer tot een vanuit Rome geleide organisatie, die steeds meer invloed uitoefende op het dagelijks leven van de katholieken. Zo kon de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 worden hersteld. Breda en 's-Hertogenbosch kregen een bisschopszetel. De katholieken konden ook het eigen onderwijs vormgeven. De zusters van Liefde (1832) en de Fraters van Tilburg (1844) waren daar belangrijk in. Het katholiek onderwijs, de katholieke pers en het katholieke verenigingsleven werden sterk ontwikkeld. Deze periode van hernieuwde bloei van het katholicisme in Nederland wordt de tijd van het 'Rijke Roomse Leven' genoemd en uitte zich in het leven van de gelovigen door vrijwel dagelijks kerkbezoek, vele processies, geregeld op bedevaart gaan, van vrijwel ieder gezin ging wel een zoon voor priester studeren of trad een zoon of dochter in een klooster in.

De opleving van het katholicisme leidde tot de bouw van honderden nieuwe kerken, kloosters, scholen en pastorieën. Architecten als Pierre Cuypers ontwierpen ze in een op de middeleeuwen teruggrijpende stijl die bekend is komen te staan als de neogotiek. Deze stijl ontwikkelde zich tot een echte katholieke ‘huisstijl’. Deze stijl is tot ver in de twintigste eeuw populair. Vele ateliers in Roermond, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch leveren altaren, beelden en glasramen om deze gebouwen te decoreren. Spreker geeft een beeld van de grote invloed die deze stijl heeft gehad op het stads- en dorpsbeeld. Tevens besteedt hij aandacht aan het verval van het rijke Roomse leven door de secularisatie. Deze ontkerkelijking heeft geleid tot de sloop van vele waardevolle kerken. De toekomst van de nog bestaand gebouwen en hun inrichting is ongewis. In sommige gevallen kunnen gebouwen echter behouden blijven door herbestemming.

Spreker Wies van Leeuwen
Wies van Leeuwen is architectuurhistoricus en lange jaren beleidsambtenaar. Zijn studie kunstgeschiedenis volgde hij aan de universiteit van Nijmegen. De architectuurtheorie van de negentiende eeuw, de kerkelijke bouwkunst van het historisme en de restauratieopvattingen in de monumentenzorg houden hem in het bijzonder bezig. Tussen 1979 en 2015 was hij beleidsmedewerker cultuurhistorie en monumenten bij de provincie Noord-Brabant. In 1995 promoveerde hij op De maakbaarheid van het verleden. P.J.H. Cuypers als restauratiearchitect. In 2007 verscheen Pierre Cuypers architect 1827-1921. In 2012 publiceerde hij De 100 mooiste kerken van Noord-Brabant, in 2017 verscheen De verdwenen kerken van Noord-Brabant.

Wies van Leeuwen komt spreken over de invloed van de katholieke herleving op de bouwkunst en beeldende kunst. kerk. De katholieken, die sinds de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden stelselmatig waren achtergesteld ten opzichte van de protestanten, begonnen rond 1850 aan een periode van emancipatie. Er kwamen meer vrijheden voor katholieken.