Bebouwing westzijde Kerkstraat | Gemert

Van gemene grond naar dorpscentrum

De Kerkstraat is nu een belangrijk deel van het centrum van Gemert, maar dat is niet altijd zo geweest. De oudste kern van Gemert lag in de Middeleeuwen ter hoogte van Haageik, De Haag en Kruiseind. Het gebied ten westen van de Kerkstraat tussen de Ruijsschenberghstraat en het Ridderplein was rond 1400 nog niet ontgonnen en vormde een onderdeel van de zogenaamde 'gemene gronden', aanvankelijk in bezit bij de adellijke familie Van Gemert. In 1366 werd de Duitse Orde eigenaar en vanaf 1400 werd er gebouwd aan het huidige kasteel en later ook aan de kerk van St Jan. In die tijd ontstond er ook weer ruzie tussen de Van Gemerts en de Duitse Orde, de eerste beweerde namelijk dat de gemene gronden niet verkocht waren, terwijl de Duitse Orde volhieldt dat de gehele heerlijkheid van de Van Gemerts inclusief gemene gronden aan de Duitse Orde was verkocht. De Van Gemerts hadden na de komst van de Duitse Orde flink aan invloed ingeboet in Gemert. Het gebied tussen kerk en Ruijsschenberghstraat bleef onbebouwd tot circa 1480. In de periode tussen 1480 en 1500 werden de eerste drie huizen aan de westzijde van de Kerkstraat gebouwd door van Jan Goyarts van Geldrop, diens broer Dirk Goyarts van Geldrop en de koopman Dirk Maes Dirk Michiels. Deze koopman was ook wel bekend als die Cremer en het ging hem voor de wind. Al snel daarna werden deze drie percelen verder opgesplitst en werden er meer huizen gebouwd, zowel langs de Kerkstraat als de Ruijsschenberghstraat. In de loop der eeuwen is zo een bijna gesloten straatwand ontstaan.

Jan Timmers, Wat aan de bebouwing van de Kerkstraat voorafging, Gemerts Heem jrg 45 (2003) nr 4.