Hoeve 'Beverdijk'

Aan de Deel wordt de oude boerderij Hoeve Beverdijk herbouwd, na verschillende verwoestingen van een boerderij die nog uit de Middeleeuwen stamde. In die tijd was het een belangrijk leengoed van de Duitse Orde, gevestigd in het Gemertse Kasteel. De Hoeve Beverdijk gold als één van de belangrijkste leengoederen van de Duitse Orde in Gemert en haar leenmannen waren tot ongeveer 1600 van adel. In het oudst bewaard gebleven leenregister (24 juni 1387) wordt de Guede ten Berverdike meteen genoemd na de leengoederen van jonker Diederick van Ghemert (?128;t Hooghuis en ?128;t Gued Esdonk). Als leenman van Beverdijk staat daar te boek jonkheer Lucas Meus van Beke (schout van Ghemert). Lucas heeft de hoeve waarschijnlijk overgenomen van zijn vader Meus van Beke, die in 1366 al genoemd wordt als getuige bij de overdracht van de Heerlijkheid aan de Duitse Orde. Meus is gesneuveld in de slag van Baeswijler in 1377. Het leenmanschap blijft in de wettige familie Van Beek. Na schout Lucas wordt leenman diens zoon Johan van Beke (een priester), die het goed overdraagt aan zijn broer Arnt Vrient van Beke.

Het leenregister tot 1512 omschrijft het leengoed als ?128;huysinge metter hofstat, een musaets land ende derden halven buenre (2 ½ bunder) daearaen gelegen, metter eenre sijden neven erfenisse jonker Goyarts van Lanckveld, mitter ander sijden erfenisse Hanrick Donkers kynderen (erf aan de Hei. Doonhei), d?128;een eyndt neven der Heeren erve (=Molenbroek), dander eyndt neven die straet (=Deel). De hoeve van dus gelegen aan de Deel, tussen het adelijk huis Lankveld (?128;t Slotje) en de Doonhei. In 1484 gaat het leenmanschap over van Arnt Vrient van Beke over op diens schoonzoon jonker Dirk Dirks van Driell (uit Mill). Het goed de Beverdijk blijft in het bezit van die familie tot 1570 Jonker Henrick Creil wordt genoemd als leenman. In 1572 wordt de leenhoeve Beverdijk verkocht. Tot dit jaar behoren de leenmannen van het goed tot de Brabantse landadel. De leenhoeve is daarna waarschijnlijk opgesplitst. Daarna worden allen een paar niet adellijke leenmannen genoemd.

De Beverdijk was een verhoogd pad door het Molenbroek vanuit het dorp (vanaf de watermolen) naar de Deelse Boom. De Deel was de oude verbindingsweg van Gemert naar Boekel en liep om het Molenbroek heen. In 1866 brandt de hoeve tot de grond toe af. Datzelfde lot trof ook de nieuw opgetrokken boerderij in 1954. De naoorlogse boerderij die daarna is gebouwd, is onlangs gesloopt en op die plek verrijst een nieuwe Hoeve Beverdijk in oude stijl. Tijdens de graafwerkzaamheden voor de nieuwbouw is aan het licht gekomen dat de hoeve eertijds omgeven werd door een gracht. Van de gracht werden twee fases teruggevonden. De nieuwe Beverdijk staat nu pal op de oude gracht. De middeleeuwse vestiging lag iets verder van de weg verwijderd.

Bronnen:

A. Otten, Geschiedenis hoeve Beverdijk, Gemerts Heem jaargang 2009 nr 1