Peelrandbreuk bij Renseweg | De Mortel

In de ondergrond van Gemert-Bakel zitten breuken in de aardkorst. De Peelrandbreuk is daarvan de belangrijkste. Zijbreuken zijn de Breuk van Gemert, de Breuk van Gemert-Zuid, de Breuk van Handel en de Breuk van Milheeze. Breuken hebben in deze regio een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het landschap. Hoog en laag, nat en droog, grind en zand worden mede door breuken bepaald.

Omdat op de meeste plaatsen een breuk in de ondergrond nauwelijks zichtbaar is, kan je niet zien waar precies een breuk in de ondergrond aanwezig is. Daarom zijn in Gemert op drie plaatsen zichtframes geplaatst. Een zichtframe wijst de plaats aan waar de breuk precies loopt.

In het zichtframe is horizontaal met ijzer een horizon met een silhouet erboven aangegeven. Je moet vóór het zichtframe een zodanige positie kiezen dat de horizon en het silhouet in het zichtframe samenvallen met de echte horizon op de achtergrond. De verticale roestvrijstalen strip in het zichtframe wijst dan de plaats aan waar de breuk precies in het veld loopt.

Rood in de sloot bij de Renseweg

In de directe nabijheid van de Peelrandbreuk en zijn zijbreuken komt het grondwater tot aan het oppervlak omhoog. Omdat de breuk waterdicht is kan het grondwater de breuk niet passeren. Er ontstaat opwaartse druk waardoor het water uit de ondergrond opwelt. Daardoor zien we een smalle strook natte en soms moerassige grond langs de breuk. Dit verschijnsel wordt wijst genoemd. Het water dat soms van grote diepte aan het oppervlak komt, is erg ijzerrijk. Het ijzer in het grondwater oxideert als het in aanraking komt met zuurstof. Het ijzeroxide (roest) kleurt het water bruinrood. Op diverse plaatsen in Gemert is dat rode water in de sloten duidelijk herkenbaar. Zo ook in de bermsloten van de Renseweg, waar het wijstverschijnsel bij de Breuk van Gemert en de Breuk van Gemert-Zuid, die hier heel dicht bij elkaar liggen, dit rode water veroorzaakt.