Grenspaal Middelpaal

Elsendorp.

De Gemertse Middenpaal die ook vaak voorkomt onder de naam Bovenste Paal is de meest oostelijke grenspaal tussen Gemert en Bakel in de gemeente, de paal die het verst de Peel in lag. Ten westen ligt de Ripse paal. Naast de grenspalen lagen er ook grenskuilen in de Peel. Deze laatste waren meer voorkomend. Om de zoveel tijd werden de houten palen vervangen. De kuilen moesten vaker opnieuw gegraven worden, vanwege de vochtigheid van de bodem vervaagden deze snel. Er werd gezorgd dat jongeren en kinderen bij de vervanging van palen en kuilen aanwezig was, zodat de locatie ervan ook in het geheugen van een nieuwe generatie werd gegrift, dit om waar mogelijk ruzie met de buren te voorkomen. Vaak werd rond de vernieuwing een feest of ceremonie gehouden om het indrukwekkender te maken en dus minder makkelijk te vergeten. In de loop van de eeuwen zijn met hetzelfde doel steeds meer palen door stenen exemplaren vervangen.

In de directe nabijheid van de Gemertse Middenpaal werd, naast een gepolijste Neolitische vuurstenen bijl (± 3000 v.Chr.) ook een van de oudste Gemertse vondsten gedaan. Het betreft een Midden-Paleolitische afslag van meer dan 50.000 jaar oud. Juist bij deze paal kwam een tweetal wegen vanuit Gemert richting Oploo bij elkaar. Iets verderop voegde zich daarbij ook de weg vanuit Milheeze naar Oploo. Op dat punt stond van oudsher een handwijzer.

Bronnen:

J. Timmers, Langs de palen, 2002, Heemkundekring De Kommanderij, Gemert