5. Dolende dominee

5. Nogmaals op het Binderseind, bij de Engelenburcht

1789

Dolende dominee
Sinds 1782 is dominee Winandus Pannekoek de voorganger van die paar protestanten die het in Gemert kunnen uithouden. Hij dient dat luttele volksdeeltje te verheffen, maar dat gaat deze predikant van de Nederlands Hervormde Gemeente bij ons in het dorp niet goed af. De afschuwelijke verwensingen en mishandelingen waarmee hij zijn vrouw bejegent, de ijselijke vloeken waarmee hij, vooral als hij dronken is, zijn woordkeuze doorspekt en de beroemde scène waarin hij in de openbare ruimte copuleert met, hoe toepasselijk is haar naam, Bets Kets, doen aan de status en het imago van het domineesambt toch wel enige afbreuk. Nu heeft hij het ook nog aan de stok gekregen met de koster en voorlezer van zijn eigen gereformeerde kerk, Hermanus van Ravesteijn. Deze laatste laat zijn emoties de vrije loop:
‛Als ik die Pannekoek hier bij de Classis niet kan klaarkrijgen, dan zal ik hem nog wel met het gemeen uit Gemert jagen.’
Vanaf dit moment wordt er hard gewerkt aan de zaak Pannekoek. Buurvrouw Dorothea Scheepers is één van de getuigen:
‛Toen ik op 16 december een fles olie wilde gaan halen, zag ik Willem de Fost en Gerrit van  Ravensteijn die voor de gereformeerde kerk dominee Pannekoek afsloegen. Gerrit riep dat hij de dominee het liefst in de kerk zou doodslaan en dat is hem ook bijna gelukt.’
Andere getuigen weten zich vervolgens allerlei voorvallen te herinneren, waarbij genoemde Hermanus en Gerrit steeds de agressors waren en Pannekoek, al dan niet samen met zijn vrouw, het slachtoffer. De aanleiding was bijvoorbeeld het openbreken van de plavuizen in de kerk voor het graven van een graf voor een landloper. De dominee - dat pleit voor hem - vond dat ook landlopers recht hadden op een fatsoenlijke begrafenis, maar de koster vond het zonde van de plavuizen. En dan ging de familie Ravesteijn de dominee maar weer met stokken voorzien van ijzeren punten en met blaaspijpen te lijf.
Pannekoek. Dienaar van het goddelijke Woord. Bovendien maakt hij ook heel wat sensationele verhalen los. En die gaan er hier in Gemert in als Gods woord in een ouderling.