Ontdek het mysterie
van de heksenvervolging
Heksenbrandstapels
Slechts vijf vrouwenlevens geleden vond er in Brabant een gruwelijk drama plaats: meer dan twintig vrouwen (van 12 tot 90 jaar) werden van hekserij beschuldigd en werden vermoord door de gemeenschap. Nu, 450 jaar later, fietst journalist Jantine Jongebloed door het landschap dat hier nog altijd aan herinnert. Fiets met haar mee.
Door Jantine Jongebloed
Hoe zou dit landschap er 425 jaar geleden uit hebben gezien? Zouden in 1595 de buizerds ook al boven deze heide hangen? Was die heide er al? Ja natuurlijk, die gaat al eeuwen mee. In dit gebied, op de Strabrechtse Heide en de dorpen daaromheen, werden nog maar vijf vrouwenlevens geleden 25 vrouwen vermoord door kasteelheren die hun waanbeelden over heksen kracht bijzetten met martelwerktuigen en brandstapels. Of was het vooral de bezwering van hun angst voor onafhankelijke vrouwen, hun vrees voor de veelal ongetrouwde, kinderloze dorpsgenoten die voor hen ongrijpbaar bleven?
Kasteel Asten
Deze dramatische, door woeste klimplanten doorboorde ruïne was ooit het kasteel van heer Bernard van Merode. In de natte kerkers van zijn huis houdt de 25-jarige Bernard vrouwen vast die hij niet vertrouwt. Het moet zijn dorpsgenoot Anna Ceelen zijn die de koeien tot stervens toe betovert. Op zoek naar ingebrande duivelsmerken op haar lijf, worden Anna’s hoofd en venusheuvel kaalgeschoren voor zij naar de martelkamer wordt gebracht. Als een van de weinige vrouwen is de brandstapel haar bespaard gebleven, ze sterft al aan haar verminkingen in de slotkelder.
Kasteel Asten
Stipdonkse watermolen
Hoe kom je te weten dat vrouwen heksen zijn? Hoe vang je een glimp op van de duivel? Aan de Zuid-Willemsvaart bij Helmond, op de plek waar nu sluis 9 ligt, stond ooit de watermolen van buurtschap Stipdonk. In de nazomer van 1595 worden hier minstens vijftien vrouwen onderworpen aan de waterproef. Met handen en benen aan elkaar geknoopt worden ze dubbelgevouwen in de waterkolk geworpen om te zien of ze zinken of zullen blijven drijven. Het merendeel blijft drijven. Die onaardse lichtheid is voor velen onomstotelijk bewijs dat de duivel in hun lichaam huist.
Strabrechtse Heide
In het zuiden van dit 1.500 hectare grote natuurgebied van Staatsbosbeheer staat de Hoenderboom, de grenspaal van de vijf gemeenten die hier in de renaissance samenkwamen. Vrouwen die na de waterproef onder invloed van gemartel in gevangenschap toegeven dat ze potjes babyvet brouwen als brandstof voor snelle bezemvluchten naar hun heksenfeesten, en om genade vragen, wordt door de gemeenschap een kleine gratie verleend. Ze gaan niet levend op de brandstapel hier op deze heide, maar worden eerst gewurgd bij de grenspaal waar iedereen welkom is om te kijken hoe deze heksen, tezamen met de duivel, gillend hun einde vinden. De heidestruiken zijn daarvan nog steeds de stille getuigen.
Deze tocht vol verhalen (volg de audiotour!) leidt je door het Brabantse landschap langs locaties uit de geschiedenis van de heksenjacht van 1595: brandstapels, ruïnes van kastelen waar vrouwen in kelders gemarteld werden, de drassige velden waar ze gedanst zouden hebben met de duivel.
Voor dit artikel is gebruik gemaakt van het boek: Duivelskwartier 1595, heksen, heren en de dood in het vuur van Johan Otten
Fietsers en bezoekers kunnen vrij om Kasteel Asten heen wandelen om zo een indruk te krijgen, maar de ruïne (met de nog bestaande kerker) is niet op de bonnefooi van binnen te bezoeken. De stichting achter het kasteel organiseert deze zomer avondrondleidingen. De rondleiding wordt gecombineerd met een bezoek aan het naastgelegen Anna Ceelen Huis, het documentatiecentrum voor hekserij. De rondleidingen zijn op donderdagavond van 19.00 tot 20.00.
Bron: Volkskrant magazine, Ommetjes - Strabrechtse Heide
Geschreven door: Jantine Jongebloed, met goedkeuring gedeeld.
-
Fietsroute - Heksenroute
Fietsroute - Heksenroute
Stap terug in de tijd van de heksenvervolging en fiets deze route vanuit Asten en door de Strabrechtse Heide.
Route
-
Kasteel Asten
Kasteel Asten
De idyllische ruïne roept een bewogen verleden op van ontginningen, oorlogen en heksenvervolgingen.
Meer informatie
-
Audiotour
Audiotour
