Pastorie | De Rips

De Rips. Majestueuze pastorie gebouwd ten tijde van de stichting van het dorp De Rips.

Dit majestueuze herenhuis, een gemeentelijk monument, laat zien hoeveel aanzien de pastoor in 1920 (het bouwjaar) nog had. Deze pastorie hoorde bij een daarnaast gebouwde kerk die helaas is afgebroken. Beide gebouwen stonden, en de pastorie staat, op een zeer ruim kavel. Die ruimte is kenmerkend in een ontginningsdorp, waar ruimte een van de weinige dingen was die ze wel hadden. De huizen die verspreid in de hei lagen waar nu het dorp De Rips ligt hadden in het verleden altijd tot de parochie van Milheeze gehoord. Er was weerstand vanuit Bakel en Milheeze tegen de stichting van een nieuw dorp. Maar de Heidemaatschappij die grootschalige ontginningen in de omgeving van De Rips uitvoerde zoals in de nabijgelegen natuur van de Stippelberg was juist fel voor. Er kwamen veel mensen uit het hele land, waaronder ook veel protestanten naar de Peel om te werken aan de ontginningen. De mensen van de Heidemaatschappij die het sterkst aandrongen op een nieuw dorp waren hoofdopzichter Bellemakers en inspecteur Houtzagers. Zij lieten ontwerpen maken en zetten de Heidemaatschappij aan tot het concentreren en bouwen van huizen voor hun arbeiders.

Zelf ging Bellemakers naar de Priesters van het Heilig Hart om een parochie te stichten en De Rips zoveel mogelijk Katholiek te houden. Die waren enthousiast. In 1920 is een eigen parochie opgericht na veel aandringen, ook van de Priesters van het Heilig Hart. Ze kregen onder andere geld hiervoor van de Nederlandse Heidemaatschappij. De parochie is gewijd aan de Heilige Margaretha Maria Alacoque. Zij was een Franse non in de 17e eeuw die veel heeft gedaan om de Heilig Hart devotie onder de aandacht te brengen. Toevallig werd zij ook in 1920 heilig verklaard. De keuze voor deze patrones is waarschijnlijk gestoeld op de voorkeur van de pastoor, Pater Trines. Deze heilige past namelijk in de traditie van zijn orde, voluit de Priestercongegatie van het Heilig Hart van Jezus. De Heilig-Hart devotie was in opkomst rond 1920 en was gericht op het bouwen van een Katholiek toevluchtsoord van de niet Katholieke buitenwereld. Veel sociale en liefdadigheidsmaatregelen maakten deel uit van dit doel. In deze tijd is ook een Katholieke basisschool geopend in De Rips. Dat was namelijk een van de eisen van Pater Trines aan het ontstaan van een nieuwe parochie, waarvoor hij en zijn medepaters geld hadden bijeen gegaard. Zonder school en verbindingsweg, zo voorspelde hij, zou het dorp niet van de grond komen en was de parochie zinloos. Hij kreeg pas toestemming toen Bellemakers geregeld had met de protestantse landeigenaren dat ook protestantse kinderen naar de basisschool mochten en niet deel hoefden te nemen aan het godsdienstonderwijs. Pater Trines werd de eerste pastoor en hij woonde met nog drie paters van zijn orde in deze pastorie, nog voor die gereed kwam. Kort na opening van de eerste noodkerk werd ook een vaste huisarts aan De Rips toegewezen die per motorfiets de grote afstanden naar het nieuwe dorp overbrugde. Ook de verbindingsweg Deurne-Oploo en de opzet van de dorpskom kregen toen vaste vorm. Voor de stichting van de parochie was De Rips een verzameling hutjes en verspreid liggende boerderijen, nu werd het langzamerhand een echt dorp.

Bronnen:

H. Braks, P. van Delft, 75 jaar Rips: 1921-1996, 1996, Drukkerij De Vrije, Oploo

P.H.M. Thissen, Heideontginning en modernisering: In het bijzonder in drie Brabantse Peelgemeenten 1850-1940, Uitgeverij Matrijs, 1993