Kasteeldomein Haageind

Twee kastelen met bijgebouwen, tuinen en parken; bij het Groot Kasteel dierenweide en park in Engelse stijl

Groot Kasteel (van voor 1397)
Het kasteel van voor 1397 is als een vierkant, gotisch gebouw, met enige invloeden van de renaissance, gesticht door een telg uit de familie Van Doerne, een verre neef van de heer van Deurne. Vanaf de 16e eeuw woonden hier de heren van Deurne, en werd het de ‘residentie’. In de 17de en 18de eeuw is het kasteel twee maal verbouwd. Bij de restauratie in 1906-08 zijn blinde muren uit de 18e eeuw afgebroken. Het kasteel zag er toen weer zo uit als in het midden van de 17de eeuw. Bij de bevrijding van Deurne in 1944 is het kasteel door een beschieting en brand grotendeels verwoest, waarna de ruïne in 1952 is verstevigd.

Dinghuis (16e eeuw, met oudere voorgangers)
Dit ‘neerhuijs’, bijbouw van het Groot Kasteel, was oorspronkelijk een boerderij bij het kasteel. Het diende tot de Franse tijd (1795) als rechthuis en vergaderplaats van de dingbank. De huidige naam ‘Dinghuis’ (geding) is hiervan afgeleid. De dingbank -zeven schepenen en de drossaard (drost)- sprak tot in het begin van de 19de eeuw recht. Vonnissen werden onder de lindeboom voor het pand uitgesproken. De ‘gevangenis’ bevond zich in een kelder van het kasteel. Bij de restauratie in 1965 is het 16de-eeuwse houtskelet van het voorafgaande neerhuis ontdekt, dat als vakwerkbouw uitgevoerd was.

Klein Kasteel (van voor 1383)
Het Klein Kasteel werd gebouwd als opvolger van een ouder kasteeltje aan de Kerkeindseweg. Het was de residentie van de heren van Deurne uit het geslacht Van Doerne, en werd ook wel het ‘Hoff van Doirne’ genoemd. Dit ’Oude Huijs’ bestond aanvankelijk uit een vierkante woontoren die in de 14de eeuw is gebouwd. In de 16e eeuw was het in slechte staat, en koos de heer van Deurne voortaan het aangekochte Groot Kasteel als residentie. In de 18de eeuw is er een stalgebouw bijgebouwd In 1857 werd het oude neerhuis (de oude boerderij) afgebroken en een aanbouw van de toren verbouwd tot het huidige huis met zadeldak. Het Klein Kasteel was in de 18e eeuw kort in handen van lokale welgestelden, en diende ook daarna als luxe huurwoning. In de twintiger jaren heeft de kunstschilder Otto van Rees hier gewoond en later kunstenaar Pieter Wiegersma.

Watermolen
Deze watermolen over de Vlier heeft gevelankers die suggereren dat het gebouw uit 1631 stamt, maar in zijn huidige vorm stamt het gebouw uit 1690. De watermolen werd gebouwd in 1631 op de plek van een veel oudere voorganger. Die voorganger was hier rond 1370 gebouwd, ter vervanging van een watermolen aan de Kerkeindseweg. In 1816 is de molen buiten werking gesteld, omdat in het dorp een standaardmolen was gebouwd. In 1980 is het rijksmonument gerestaureerd en in 1994 is een nieuw waterrad in het sluiswerk gehangen.

Kasteelboerderij (1804)
Deze zogenaamde hallehuis- of kortgevelboerderij is voorzien van jaarankers met het jaar van een verbouwing (1804). Het huis was al sinds 1694 in handen van de heer van Deurne en werd verbouwd in opdracht van de kasteelheer. Kort na 1900 werd het huis in twee woningen gesplitst en als dienstwoning voor kasteelpersoneel in gebruik genomen. Het bedrijfsgedeelte is in 1973 gerestaureerd. Het oorspronkelijke rieten dak met een ‘voet’ van pannen werd daarbij uit oogpunt van brandveiligheid vervangen door een pannendak.

Wandelen over het kasteeldomein
Je kunt het kasteeldomein ook aan de hand van een leuke themawandeling ontdekken, in de wandelroutefolder 'Wandelen in Centrum Deurne' staat de thema-route 'Van kasteelheer tot molenaar' vermeld. Bestel de wandeling hier in de webshop.