Martien Coppens

Martien Coppens werd in 1908 geboren als zoon van een klompenmaker te Lieshout, een dorp onder de rook van Eindhoven. Hij legt al vroeg een opmerkelijke interesse voor fotografie aan de dag (op één van zijn HBS-rapporten wordt zelfs vermeld dat het fotograferen wel wat minder mag) en volgt - uitzonderlijk - een opleiding in het buitenland, in München als leerling van onder meer de fotograaf Bersenbrugge, waar hij in contact kwam met de constructivistische Nieuwe Fotografie ( Rodchenko, Moholy-Nagy).

Na enige omzwervingen vestigt hij zich in 1932 als zelfstandig fotograaf te Eindhoven. Hij fotografeert in opdracht, maar heeft een voorkeur voor het vrije werk en voor wat hij zelf noemt de kunstfotografie. Vanaf zijn vestiging als zelfstandig fotograaf zet Coppens zich in voor de autonomie van de fotografie. Hij is van mening dat de fotografie niet ondergeschikt hoeft te zijn aan het geschreven woord, zoals in die jaren nog vaak het geval is, maar als zelfstandige kunstvorm behandeld dient te worden, ook wanneer het om opdrachtfotografie gaat. De kracht van zijn realistische foto's wordt aanvankelijk niet door iedereen op waarde geschat, maar daar komt na verloop van tijd verandering in.

In zijn leerboeken De mensch in de fotografie en Mens en camera komt zijn visie duidelijk naar voren, evenals in enkele tentoonstellingen die hij na de oorlog organiseert in het Van Abbemuseum, zoals Het nieuwe gezicht in de fotografie (1950) en Fotografie als uitdrukkingsmiddel (1952). Er ontstaat intensief contact met de Duitse fotograaf en publicist Otto Steinert, roerganger van de stroming Subjektive-Fotografie. In dezelfde periode maakt Coppens enkele reizen naar het buitenland, onder andere naar Duitsland en Oostenrijk, waar hij in opdracht van Oostpriesterhulp vluchtelingen fotografeert die door het Rode Leger zijn verdreven uit Oost-Europa.

Ondanks zijn vele internationale contacten blijft hij zich zijn leven lang verbonden voelen met zijn geboortegrond, Noord-Brabant. Hij richt de camera op de Brabantse mens, het landschap, de boerderijen, de cultuur, waarbij niets mooier wordt voorgesteld dan het is. Er bestaat enige verwantschap met de schilderijen en tekeningen van Van Gogh uit diens Brabantse periode en er zijn ook equivalenten aan te wijzen in de literatuur.

Martien Coppens richtte zijn camera vaak op Brabantse boeren en arbeiders, op kerkgebouwen en op landschappen als De Peel, maar was evenzeer geïnteresseerd in de dynamiek van een stad als Eindhoven en de industriële bedrijvigheid. Hij was een ondernemend man die ruim zeventig fotoboeken uitgaf welke hun weg naar het publiek goed vonden zoals Gedachten in steen over de St. Jan in Den Bosch. Hij wordt een leermeester voor menig (amateur)fotograaf.